تعارض تفاسیرتعارض تفاسیر، تنافی میان تفاسیر مختلف از آیات قرآن را می‌گویند. ۱ - تعریفتعارض تفاسیر، از اقسام تعارض نصوص کتاب و به معنای تنافی میان تفاسیر مختلف از آیات قرآن کریم است. تفسیرهای یک آیه ممکن است در نظر بدوی با هم سازگار نباشند، ولی با جمع عرفی ، تنافی میان آنها از بین برود، و ممکن است تعارض آنها مستقر باشد و امکان جمع عرفی میان آنها وجود نداشته باشد. ۲ - مثالبرای مثال، در آیه: ﴿اِنّا اَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ﴾؛ مفسران درباره معنای « کوثر »؛ چند احتمال ذکر کرده‌اند، از جمله: خیر کثیر، قرآن، رفعت ذکر ، نام نهری در بهشت و نام حوضی در بهشت. تفسیر اول، دوم و سوم، قابل جمع است، ولی تفسیر چهارم و پنجم با سه احتمال دیگر قابل جمع نبوده و با هم تنافی دارند. در این صورت، قواعد باب تعارض جاری می‌شود و در مورد مثال بالا، گفته شده: چون روایاتی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره تفسیر کوثر به «نهر وارد شده است»؛ این احتمال بر سایر احتمال‌ها، مقدم می‌گردد. [۲]
التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة، عزیز برزنجی، عبداللطیف عبدالله، ج۲، ص (۶۹-۶۸).
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۲۳، برگرفته از مقاله «تعارض تفاسیر». |